Súrdeigsbrauð bragðbætt með maltöli
Uppruni
Þetta brauð er góð tilbreyting frá hefðbundnu súrdeigsbrauði. Það er örlítill sætukeimur af því sem minnir aðeins á sænska limpu. Eins og venjulega er ferlið nokkrir klukkutímar en ég hef yfirleitt þann háttinn á að leggja í brauðið daginn áður þ.e. þegar komið er að hefingu 3 set ég deigið í kælinn og geymi það til næsta dags. Þá baka ég brauðið.
Forvinna
Súrdeigsgrunnurinn er bestur ef hann hefur verið ,,mataður“ reglulega áður en hann er notaður – þá er mesta lífið í honum (sjá súrdeigsgrunnur). Gott að taka hann úr kælinum aðeins fyrir notkun (ekki nauðsynlegt) – best að gera flotprófið. Eins og kom fram á undan er sniðugt að ljúka við verklýsingu að hefingu 3 í skrefi 1 og geyma deigið (í skál) í kæli að hámarki í 12 klukkutíma.
Hráefni
- 350 g maltöl við stofuhita
- 100 g súrdeigsgrunnur
- 400 g hveiti
- 100 g heilhveiti
- 10 g salt
- 25 g maltöl
- Svört birkifræ
Verklýsing
Skref 1 – Tímalengd: 11 – 20 klukkustundir (hægt að stjórna með því að setja deigið í kæli og hægja á hefingu)
- Maltöl sett í stóra skál og súrdeigsgrunnur settur út í (ath. flotprófið – sjá Súrdeigsgrunnur)
- Hveiti og heilhveiti bætt við og blandað saman þar til hráefnið hefur blandast. Sleikja notuð til að hreinsa vel innan úr skálinni og deigið látið standa í 25 – 40 mínútur. Ekki sleppa þessum hluta – það er mjög mikilvægt í bakstursferlinu að deigið fái að ,,jafna“ sig
- Salti og 25 g af maltöli hellt út í. Hnoðað saman með höndunum í skálinni – ágætt að bleyta höndina þar sem deigið loðir þá síður við
- Deigið sett í frekar hátt ílát – mér hefur þótt best að nota stórt plastílát með loki (sjá mynd fyrir neðan)
- Hefing 1 – Deigið látið hefast í 3 – 4 tíma í könnunni með klút yfir eða í plástíláti með loki. Gott að láta deigið standa þar sem ekki er trekkur – sérstaklega ef klútur er einungis notaður
- Hefing 2 – Eftir fyrstu hefingu er höndin notuð – gott að bleyta hana með vatni (þá loðir deigið síður við) Ílátinu snúið við og deigið látið falla á höndina og svo aftur látið falla ofan í ílátið (sjá mynd) – þetta er endurtekið tvisvar. Svo er þetta er endurtekið á 30 mínútna fresti í 2 – 3 tíma (hérna svindla ég stundum…læt líða mislangt á milli). Á þriðja klukkutímanum er betra að vera mjúkhentur til að brauðið missi ekki loftleikann.
- Nú er deiginu hellt úr skálinni/könnunni og sett á hreina borðplötu – forðast að nota mikið hveiti – bara aðeins til að hálpa við að móta kúluna. Gott að nota brauðsköfu við það (ekki nauðsynlegt). Eftir að kúla hefur verið mótuð er deiginu leyft að ,,jafna” sig í 20 – 30 mínútur. Á meðan flest kúlan aðeins út
- Þá hefst þrílagaskiptingin sem er mikið notuð við súrdeigsbakstur. Teygt á kúlunni með fingrunum til beggja hliða þannig að ferhyrningur myndast
- Ferhyrningurinn er lagður saman þrefaldur – sjá mynd að neðan
- Þegar deigið er orðið þrílaga er aftur brotið í þrennt – sjá mynd að neðan
- Þá er togað í aðra opnu hliðina og velt yfir á hina – lokað og þrýst á með fingrum. Má endurtaka á hinni hliðinni – sjá mynd. Þannig myndast brauðkúla aftur
- Kúlan mótuð betur – vel af heilhveitisigti (½ hveiti og ½ heilhveiti – sigtað saman) stráð ofan í brauðkörfu með klút í
- Deigið tekið varlega upp með brauðsköfu og lagt ofan í körfuna – pakkað inn í klútinn
- Hefing 3 – Deigið látið hefast í 3 – 4 tíma – einnig er hægt að setja körfuna í kæli og geyma í 8 -12 tíma (þá hægist á hefingunni)
Skref 2
- Mér finnst best að baka brauðið í potti með loki (stálpotti, leirpotti eða einhverju sem þolir hita). Pottur settur tómur í kaldan ofninn (með lokinu á) og ofninn hitaður í 250°C (yfir- og undirhiti)
- Á meðan ofninn hitnar er gott að taka til dúkahníf eða beitt rakvélarblað, hveitisigti og ofnhanska
- Þegar ofninn er orðinn heitur er potturinn tekinn út og hveiti sigtað yfir deigið. Deiginu er hvolft varlega ofan í pottinn
- Dúkahnífur notaður til að skera munstur ofan á brauðið – það þarf að skera nokkuð djúpt u.þ.b. 5 cm til að fá sýnilegt munstur. Svörtum birkifræjum stráð yfir.
- Lokið sett á pottinn og hann settur aftur í ofninn – bakað í 20 mínútur
- Eftir 20 mínútur er hitinn lækkaður í 225°C, lokið tekið af og potturinn látinn vera í miðjum ofninum
- Bakað í 20 – 25 mínútur. Smekksatriði hve dökkt brauðið á að vera
- Brauðið látið kólna á grind
Ef ekki er pottur við höndina til að baka brauðið í – sjá mynd að neðan
- Setja vatn í hitaþolna skál (þá kemur meiri skorpa á brauðið) og setja hana í ofninn þegar hann er kaldur – ofninn hitaður í 250°C
- Þegar ofninn er orðinn heitur er deiginu hvolft varlega á ofngrind/skúffu með bökunarpappír á og munstur skorið
- Brauðið bakað í 20 mínútur á 250°C neðarlega í ofninum. Hitinn lækkaður í 225°C og bakað áfram í 20 – 25 mínútur (fylgjast áfram með að brauðið verði ekki of dökkt – ef hætta er á því má setja álpappír yfir það). Brauðið látið kólna á grind
Geymsla
Súrdeigsbrauð er best nýbakað en líka gott daginn eftir. Það er alveg upplagt að rista nokkurra daga gamalt súrdeigsbrauð annað hvort í brauðrist eða á pönnu. Brauðið má frysta.